چالش‌ها و پیامدهای دسترسی محدود به گازوئیل برای کامیون ها و اتوبوس‌ها
از ابتدای مهرماه، شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی طرحی آزمایشی را به منظور محدود کردن دسترسی رانندگان کامیون‌ها و اتوبوس‌ها به گازوئیل اجرا کرده است. هدف این طرح کاهش قاچاق سوخت و مدیریت مصرف گازوئیل در کشور اعلام شده، اما پیامدهای آن برای رانندگان سنگین تاکنون چالش‌برانگیز بوده است. در این مقاله به بررسی دقیق‌تر این طرح، مشکلات اجرایی آن و نقدهای موجود خواهیم پرداخت.
طرح جدید تخصیص گازوئیل: اهداف و روش‌ها
کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرده که این طرح به صورت آزمایشی برای ناوگان سنگین بالای 50 تن اجرا می‌شود. بر اساس این طرح، سوخت تنها با ارائه بارنامه و بر اساس مسیر پیموده شده تخصیص داده خواهد شد. این اقدام به منظور جلوگیری از قاچاق و بهینه‌سازی توزیع سوخت طراحی شده است.
این طرح به دو سیستم ردیابی «سپهتن» و «سیپاد» متکی است که اطلاعات حرکت ناوگان را به سامانه هوشمند سوخت ارسال می‌کنند. با این حال، اجرای این طرح مشکلاتی را برای رانندگان ایجاد کرده که منجر به نارضایتی‌ها و اعتصابات گسترده‌ای شده است.
مشکلات اجرایی و نارضایتی رانندگان
یکی از انتقادات اصلی به این طرح، عدم تطابق بارنامه با مسیر واقعی تردد کامیون هاست. بسیاری از رانندگان گزارش داده‌اند که سهمیه سوختی که بر اساس مسیر تعیین می‌شود، کافی نیست. برای مثال، در برخی موارد رانندگان مجبور به بارگیری در مسیری غیر از مسیر ثبت شده در بارنامه هستند که این موضوع باعث کمبود گازوئیل می‌شود. در نتیجه، بسیاری از رانندگان ناچار به خرید گازوئیل آزاد شده‌اند که هزینه‌هایشان را به شدت افزایش داده است.
جلال موسوی، نایب‌رئیس کانون انجمن‌های صنفی کامیون‌داران کشور، تأکید کرده که در برخی مسیرها مانند حمل بار از اراک به تهران، ترددهای جانبی نادیده گرفته شده است. این نشان‌دهنده عدم دقت سامانه در تعیین مسیرهای واقعی است.
افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و پیامدهای اقتصادی
کاهش سهمیه سوخت و نیاز به خرید گازوئیل آزاد باعث افزایش هزینه‌های قابل توجهی برای رانندگان شده است. این افزایش هزینه‌ها می‌تواند به طور مستقیم بر قیمت کالاها تأثیر بگذارد و منجر به افزایش قیمت کالاها و خدمات شود. نگرانی‌ها به ویژه در بخش کالاهای اساسی بیشتر احساس می‌شود.
ناکارآمدی در کاهش قاچاق سوخت
یکی از اهداف اصلی این طرح، کاهش قاچاق سوخت بود، اما آمارها نشان می‌دهد که این هدف هنوز محقق نشده است. طبق گزارش‌های مقامات انتظامی، قاچاق سوخت همچنان ادامه دارد. حسین رحیمی، رئیس پلیس امنیت اقتصادی فراجا، اعلام کرده که قاچاق گازوئیل به حدود 20 میلیون لیتر در روز رسیده است.
این نشان می‌دهد که اجرای این طرح به تنهایی نمی‌تواند به کاهش قاچاق سوخت کمک کند و نیاز به سامانه‌های رصد و پایش آنلاین قوی‌تر احساس می‌شود.
آینده قیمت سوخت: آیا افزایش در راه است؟
با توجه به ناکامی این طرح در کاهش قاچاق و افزایش هزینه‌های رانندگان، احتمال افزایش قیمت سوخت‌های آزاد وجود دارد. ادامه اجرای این طرح بدون اصلاحات ممکن است فشارهای اقتصادی بیشتری بر رانندگان سنگین وارد کند و منجر به اعتراضات گسترده‌تری شود.
جمع‌بندی: ضرورت بازنگری در طرح سوخت کامیون ها
اجرای طرح محدودسازی گازوئیل برای تریلی ها و اتوبوس‌ها با چالش‌های جدی مواجه شده است. ناکارآمدی در رصد آنلاین مسیرها و مشکلات مرتبط با بارنامه‌ها، نارضایتی‌های گسترده‌ای را به همراه داشته است. همچنین، اهداف اصلی طرح، یعنی کاهش قاچاق سوخت، هنوز محقق نشده است. بازنگری در این طرح ضروری به نظر می‌رسد تا بتوان مشکلات موجود را حل کرد و به اهداف تعیین‌شده دست یافت.
